Şema nedir?
Anne babamızdan ne öğrendiysek hayatı öyle algılayıp ona göre davranırız. Şemalar (bir diğer adıyla erken dönem uyum bozucu şemalar) çocukluğumuzda veya ergenliğimizde anne babamızla ilişkilerimizden öğrendiğimiz uyum bozucu kurallardır. İçinde duyguları, düşünceleri, anıları ve yaşantıları barındırır. Temel ihtiyaçlarımıza ulaşmamızı engellerler.
Şemalar çocukluk veya ergenlik çağında temel duygusal ihtiyaçların yeterince karşılanamaması veya zarar verici şekilde engellenmesi sonucu oluşur. Bu temel ihtiyaçlar şunlardır:
-
- diğerlerine güvenli bağlanma,
- hareket özgürlüğü, yeterlilik ve kimlik algısı,
- ihtiyaç ve duyguları ifade etme özgürlüğü,
- kendiliğindenlik ve oyun,
- gerçekçi limitler ve özdenetim
Şema terapi’nin amacı
Şema terapide amaç kişinin çocukluk yaşantıları, ebeveynleri tarafından yetiştirilme şekli, ve kültürel etkileşimler sonucu geliştirdiği ve o güne kadar doğru varsaydığı erken dönem uyum bozucu şemalarını fark ederek bu şemaların potansiyelinin önüne geçmesini engellemeye çalışmaktır. Bunu gerçekleştirebilmek için terapide hedefimiz kişinin kendine ne ihtiyacı olduğunu sorması ve giderilmemiş çocukluk ihtiyaçlarını kendi kendine nasıl karşılayabileceğini öğrenmesidir.